سبدگردانی، هنر و علم انتخاب و نظارت بر گروهی از سرمایه‌گذاری‌ها است که اهداف بلندمدت مالی را مطابق ریسک پذیری مشتری برآورده می‌کند. بر اساس تعریف بند 17 ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، سبدگردان، شخص حقوقی است که در قالب قراردادی مشخص و به منظور کسـب انتفـاع، بـه خریـد و فروش اوراق بهادار برای سرمایه گذار می‌پردازد. طبق بند 33 ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، همچنین بر اساس تعریف بند 5 ماده 1 دستورالعمل تاسیس و فعالیت سبدگردان، به مجموعه‎‌‌ای از دارایی‌های مالی (اعم از وجه نقد و اوراق بهادار) که از محل وجوه سرمایه گذاران خریداری می‌شود و به مشتری معینی تعلق دارد، سبد اختصاصی گفته می‌شود.

در واقع سبدگردان یکی از انواع واسطه‌های مالی است که به عنوان نماینده سرمایه‌گذار و به نام سرمایه‌گذار به سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مجاز می‌پردازد که این عمل در قالب مفهوم سبدگردانی اختصاصی به این معناست که برای هر فردی متناسب با ریسک‌پذیری و موقعیت فرد سرمایه‌گذاری انجام می‌شود. سنجش ریسک پذیری سرمایه‏ گذار توسط تحلیلگر شرکت با کمک سؤالاتی استاندارد (که قبلا از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار طراحی گردیده) از شخص سرمایه‌گذار، وضعیت درآمدی و هزینه‌ وی، هدف شخص از سرمایه‌گذاری و مواردی از این دست صورت می‌پذیرد. سرمایه‌گذار مختار است که نتیجه ارزیابی سطح ریسک پذیری را بپذیرد یا خیر، در نهایت پس از توافق طرفین بر روی نتیجه پرتفوی مناسب سرمایه‌گذار تشکیل می‏شود.

شرکت سبدگردان رایبد با در نظر گرفتن صرفه و صلاح مشتریان و متناسب با اهداف، اصول و محدودیت‌های مربوط به هر مشتری، نسبت به تخصیص اوراق بهادار و دارایی‌های سرمایه‌ای به سبدهای اختصاصی در رابطه با آن‌ها اقدام می‌کند.بر اساس ابلاغیه شماره ۱۲۰۲۰۰۹۱ مورخ 1396/08/03 سازمان بورس و اوراق بهادار، دارایی های قابل سرمایه گذاری شرکت سبدگردان رایبد برای سبدهای تحت مدیریت به شرح زیر است:

  • اوراق بهادار قابل معامله در هر یک از بورس‌ها
  • هر گونه اوراق بهادار ثبت شده نزد سازمان به جز سهام شرکت‌های سهامی خاص
  • سپرده‌های بانکی تا سقف ۵۰ درصد از ارزش روز دارایی‌های تحت مدیریت در هر قراداد سبدگردانی
  • سرمایه‌گذاری در واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای مجوز از سازمان

کارمزد سبدگردانی براساس مقررات و مصوبات سازمان بورس و اوراق بهادار و قرارداد منعقد شده با مشتریان محاسبه می‌شود کارمزد خدمات سبدگردانی در دو بخش 1. کارمزد مبتنی بر دارایی های سبد (کارمزد ثابت) و 2. کارمزد مبتنی بر عملکرد سبدگردان (بر مبنای درصدی از مازاد بازدهی سبد اختصاصی نسبت به ارقام تعیین شده در قرارداد) اخذ خواهد شد.

کارمزد مدیریت
این کارمزد معمولا برای تامین هزینه‌های فرآیند سبدگردانی می‌باشد و مقدار ثابتی می‌باشد، از این رو کارمزد ثابت هم عنوان می‌شود. این کارمزد به میزان آورده سرمایه‌گذار و توافق طرفین بستگی دارد. نرخ آن بین ۱ تا ۲ درصد از خالص ارزش دارایی‏ها می‌باشد که به صورت روزانه محاسبه می‌شود. برای مثال اگر رقم ۱ درصد بعنوان کارمزد ثابت در نظر بگیریم نحوه محاسبه روزانه این کارمزد به صورت زیر خواهد بود:

کارمزد ثابت روزانه = (۳۶۵ ÷ ۱)× ۱% × (خالص ارزش دارایی‏ها در پایان روز)

کارمزد عملکرد
این کارمزد، کارمزد متغیر هم بیان می‌شود، به میزان بازدهی کسب شده در پایان قرارداد بستگی دارد. کارمزد عملکرد به منظور ایجاد انگیزه برای کسب بازدهی بالاتر توسط شرکت سبدگردان برای سبد سرمایه‌گذاری مشتری می‌باشد. این کارمزد نیز به صورت توافقی بین طرفین تعیین می‌شود. برای تعیین این کارمزد ابتدا نرخ مبنا مشخص میگردد که معمولا نرخ مبنا برابر با نرخ سود بانکی می‌باشد. در صورت کسب بازدهی بالاتر از نرخ مبنا، سهمی از مازاد سود کسب شده به شرکت سبدگردان تعلق می گیرد. این کارمزد در پایان قرارداد محاسبه و دریافت می‌شود.